Vanuit de kappersstoel zie ik hem binnenlopen. Een man van middelbare leeftijd. Hij is atletisch gebouwd, heeft een enorme bos met donker haar en een glimlach die je slap maakt in de knieën. Alle kapsters draaien zich 1 voor 1 om en groeten hem hartelijk. Hij glimlacht zijn witte tanden bloot en groet hartelijk terug. Op zijn rechterhand balanceert een taartdoos. Hij loopt naar de oudere mevrouw die hier de receptie draait. Hij zet de taartdoos neer. Ze gaat staan en geeft haar hand. Hij drukt er een kus op. Alle kapsters komen om hun heen staan. Ik zie dat de oudere mevrouw de deksel van de doos haalt en aan het geluid te horen moet de taart prachtig zijn.

Ik moet wennen dat het hier nog gangbaar is dat de mannen de hand van de vrouw kussen. Een paar jaar geleden deed iemand dat eens bij mij. Dit kwam voor mij zo onverwacht dat ik met veel verbazing naar die mond keek die aan mijn hand geplakt zat en ondertussen alle reflexen van het heel hard mijn hand terugtrekken probeerde te negeren.

De vrouw achter de receptie is de eigenaresse van de kapperszaak en deze man komt hier al ruim 40 jaar. Ze is jarig. Het lied “Sto Lat” (100 jaar) wordt ingezet. Dat ken ik gelukkig en enthousiast zing ik mee. Ik bedank voor de taart en het kleine glaasje wodka neem ik wel. Eentje dan!

Wanneer ik van de kapper naar huis wandel zie ik een moeder en een kind voor mij wandelen. De moeder praat Duits. Het kindje is een jaar of 7 en praat stug Pools terug. Zelfs al de moeder vraagt of ze in het Duits wil antwoorden zegt ze nee. Ik moet gelijk denken aan hoe ik vroeger als kind was. Ik sprak graag Pools met mama. Ik denk ook niet dat ik er bewust van was, het was gewoon zo. Toch heb ik een periode gehad dat ik vooral niet ook Pools wilde zijn. Ik denk dat ik een jaar of 10 ben dat ik dat voor het eerst ervaar. Het zijn dan leeftijdsgenoten die snoeiharde en harteloze opmerkingen maken over het accent van mama of even alle vooroordelen die er zijn over Polen opnoemen. Van binnen zorgt dat voor een enorme wrijving, een loyaliteitsconflict en ook schaamte.
Ik denk dat het als kind onoverkomelijk is dat je op een bepaald moment voor je ouders schaamt. Ik heb in ieder geval in mijn jeugd voor mijn beide ouders wel eens geschaamd. Beide om een andere reden. Schaamte doet wel iets raars met je het zorgt ervoor dat je ongemakkelijk bent en het ongemak mag er niet zijn
De schaamte die ik ervaarde naar aanleiding van de pesterijen is dat ik anders bent en er niet bij hoor. Dit zorgde er ook voor dat ik op latere leeftijd, wanneer ik een vriendinnetje mee naar huis nam, de wind al uit de zeilen probeerde te nemen. Dit deed ik door te zeggen dat mama met een accent praat. Het zelf kleiner maken voordat de ander iets zegt om de pijn te verzachten, wat zijn we als mens toch wonderlijk.

Toen ik in mijn 20-tiger jaren was vond ik het toch wel geweldig dat ik niet alleen Nederlands ben. Juist mijn culturele achtergrond zorgt voor een extra dimensie. En ik had toen wel graag een wat exotischer achtergrond gehad. Surinaams of Indonesisch of Polynesisch. Eigenlijk alles wat ver weg is, waar de zon altijd schijnt en waar het altijd warm is.

Tijdens mijn dagelijkse ochtendwandelingen heb ik genoeg tijd om naar een podcast of muziek te luisteren. Ik werd door Jeroen getipt om naar Czeslaw Niemen te luisteren. In het begin is het even wennen zegt Jeroen. Maar het is echt geweldige muziek uit de jaren 60 en 70 het is soms bijna soul, soms blues, soms rock, soms alternatief/progressief en altijd gevoelig en dat past ook wel bij jou volgens mij. Dat heeft hij goed ingeschat.
En voor het eerst in mijn leven luister ik naar Poolse muziek.

Czesław Niemen was een van de belangrijkste en meest originele Poolse singer-songwriters en rockballadeers van de 20e eeuw. Hij werd geboren op 16 februari 1939 in Stare Wasiliszki in het woiwodschap Nowogródek van de Tweede Poolse Republiek (nu in de regio Grodno in Wit-Rusland). Czesław behoorde tot een gemeenschap van Wit-Russen en Polen, die buiten de oostelijke grenzen van het huidige Polen woonden. In het begin van de Tweede Wereldoorlog werden deze etnische Poolse landen geannexeerd door de Sovjet-Unie, toen Polen werd gesplitst als gevolg van het Molotov-Ribbentrop-pact. Een deel werd van de Wit-Russische SSR, wat werd bevestigd door de naoorlogse reorganisatie van Europa tijdens de conferentie van Jalta.
Czesław debuteerde begin jaren zestig met het zingen van Poolse rock- en soulmuziek. Hij bezat een ongewoon breed stembereik en een even rijke intonatie. Hij was ook een fervent componist en toetsenist. In 1964 speelde Niemen in Congress Hall, Warschau, samen met zijn groep, als voorprogramma van Marlene Dietrich tijdens haar concert. Ze hoorde daar zijn lied “Czy mnie jeszcze pamiętasz” (“Herinner je je me nog?”). Ze vond het zo leuk dat ze al snel haar eigen songtekst voor het lied schreef en “Mutter, Hast du Mir Vergeben” (“Moeder, heb je me vergeven?”) opnam.
Kort na zijn eerste succesvolle concerten in Frankrijk begon hij het pseudoniem Niemen te gebruiken in plaats van zijn echte naam, waardoor hij meer bekendheid kreeg in Polen en het gemakkelijker uit te spreken door buitenlanders (Niemen is een Poolse uitspraak van de rivier de Neman, die in nabijheid van zijn geboorteplaats). Zijn lied uit 1967 “Dziwny jest ten świat” (Strange Is This World) wordt algemeen erkend als het belangrijkste Poolse protestlied van die tijd; in 1972 werd ook een Engelse versie opgenomen. Het nummer was beïnvloed door de Amerikaanse bluestraditie. Hij was een van de eerste Poolse artiesten die lang haar en kleurrijke kleding droeg en introduceerde de stijl van psychedelica in het communistische Polen, wat ambtenaren niet beviel.
Begin jaren zeventig nam Niemen drie Engelstalige albums op met de Silezische band SBB. Met SBB trad Niemen op tijdens de Rock & Jazz Now! openingsshow voor de Olympische Zomerspelen 1972 in München. In de jaren zeventig richtte Niemen zich op jazz-rock fusion en elektronische muziek.
Czesław stierf aan kanker op 17 januari 2004 in Warschau. Hij is gecremeerd en op 30 januari 2004 in een columbarium-nis op de Powązki-begraafplaats in Warschau geplaatst.

Ik luister graag naar het nummer Sen o Warszawie, dit betekent droom over Warschau.
Hier het eerste couplet:
Mam tak samo jak ty
Miasto moje, a w nim
Najpiekniejszy moj swiat
Najpiekniejsze dni
Zostawilem tam kolorowe sny

Een vrije vertaling is ongeveer:
Ik heb hetzelfde als jij
Mijn stad, met ons daarin
De mooiste te wereld voor mij
De mooiste dagen hierin
Ik heb mijn kleurrijke dromen daar achtergelaten

En met dit prachtige nummer komt er voor mij na een maand in Warschau gewoond te hebben een eind aan dit avontuur hier. De mooiste dagen zingt Czesław, en dat waren het inderdaad. En het is nu ook tijd om door te reizen.