Selecteer een pagina

In de ochtend besluit ik dat het tijd is. Tijd om een bezoek te brengen aan Hotel Opera in Sopot. In dit hotel, wat tevens ook restaurant is, ligt veel geschiedenis. Hier logeerde vroeger bijvoorbeeld Czesław Niemen. Het wereldberoemde Opera Leśna (Bos opera) ligt hier direct naast. In dit amfitheater hebben onder andere ook Whitney Houston, Boney M en Demis Roussos opgetreden.
Geschiedenis ligt er ook omdat mama hier jarenlang heeft gewerkt. Daarnaast zijn mijn ouders hier op 13 mei 1983 met elkaar getrouwd. Het hotel ligt midden in de bossen op een heuvel. De oprijlaan is lang en wanneer ik dan eindelijk voor het hotel sta voel ik de enorme behoefte om te huilen en om papa te bellen.
Ik merk dat het mij echt enorm ontroerd om hier op deze plek te zijn.

Hoe het leven ook verder is gelopen voor mijn ouders hier waren ze Wiggert en Diana, die vanuit liefde met elkaar gingen trouwen. Die vanuit liefde voor elkaar kozen.
Als kind is het, denk ik, vrij normaal om niet stil te staan dat ouders meer zijn dan alleen papa en mama. Ik heb er nooit bij stilgestaan dat ze eigen dromen hebben, eigen wensen, gelukkig of ongelukkig kunnen voelen en dat ze ook geliefden zijn (of in dit geval zijn geweest).
Voor mijzelf is de scheiding van mijn ouders en de omliggende periode zo pijnlijk en traumatisch geweest, dat ik het beeld van hen als liefdevol samen hierdoor niet meer weet. Dat ik mij dit niet herinner. Niks.
Het voelt voor mij dan ook heel gezond om dit, op dit moment wel te beseffen. Het voelt gezond voor mijn zijn, omdat ik een product ben van mijn ouders. Het voelt als een erkenning voor mijn bestaan en dat ik uit liefde geboren ben.

Nadat ik met papa ophang loop ik naar binnen. Bij de receptie zit Tom en met hem raak ik in gesprek. Hij loopt met mij een rondje door het hotel. Hij vertelt dat het hotel sinds de jaren 80 al een paar keer van eigenaar is gewisseld. Hij laat zien waar de muren vroeger stonden en hoeveel groter het tegenwoordig allemaal is.
Als ik vraag waar hij denkt dat mijn ouders de bruiloft receptie hebben gehad, lacht hij zijn tanden bloot. Hier zegt hij, ondertussen met zijn armen een alles omvattende beweging maken terwijl wij in de hal van het hotel staan.

Wanneer ik weer buiten sta maak ik een filmpje van de omgeving en deel dit met Tante Catharien. Catharien is het jongere zusje van papa. Catharien was 29 jaar toen ze aanwezig was bij het huwelijk van mijn ouders. Een maand of 3 later was ze ook aanwezig bij mijn geboorte en hierdoor ben ik naar haar vernoemd.
Ik vraag of ze herkent waar ik ben. Vaag, zegt ze. Ze weet nog wel dat er op het huwelijksfeest van mijn ouders een zigeunerorkest speelde.
Uit de verhalen die ik gehoord heb weet ik dat Oma Margje haar jongste twee dochters Catharien en Marrie in de auto heeft gestopt en vertrokken is naar Polen. Oma was hiervoor nooit in het buitenland geweest en hierna zou dit ook nooit meer gebeuren. Nu ging haar zoon trouwen en daar wilde ze bij zijn.

Daarmee is het verhaal ook niet af, het benadrukt alleen hoe sterk, moedig en avontuurlijk mijn Oma is. Geboren in 1923 in het gelovige Zwartsluis waar ze ook trouwt en 6 kinderen op de wereld zet. De verhuizing naar Zwolle gaf Oma wat meer lucht qua omgeving als een stad en de ruimte voor haar kinderen. Toen Oma in mei 1983 naar Polen afreisde was ze in Februari van hetzelfde jaar haar man kwijtgeraakt. Opa was slechts 65jaar. Papa, zijn broers en zussen verloren hun vader.
Nu ik dit allemaal opschrijf voel ik een enorme respect en bewondering voor Oma. Over hoe ze in die tijd in de auto stapt met twee dochters en naar het oosten vertrekt.
De tijden waarin Oma opgroeide en leefde waren anders en vooral als vrouw zijnde is er nu zo veel meer mogelijk.
Oma is in 2008 overleden. Ik heb nog vele flarden aan herinneringen. Al weet ik soms niet meer wat mijn herinneringen zijn en wat aangemaakt is vanwege foto’s.
Zwemen in het Stilo-bad, paardjerijden op de hond Lady, 5 gulden voor mijn rapport, taartjes van de bakker en elke week biefstuk. Het bidden aan tafel moest wel. Later (in de periode na de hersenbloeding) keek ze er ook heel streng bij. Dat vond ik als kind niet leuk en als puber nog veel minder. Papa keek dan wel eens stiekem naar mij en lachte vanuit zijn ogen alles goed. Op de vensterbank in mijn slaapkamer staat al jaren een foto van haar en mij. Samen zwemend, in het Stilo-bad.

In mijn gedachten over mijn familie dwaal ik af. Terug naar de bruiloft van mei ’83.
Catharien en Marrie kregen bij aankomst in Hotel Opera de strikte orders om op de kamer te blijven want het was gevaarlijk daarbuiten. En wat er tussen aankomst en vertrek gebeurd is daar weet ik nog weinig van. Oom Bolek en Tante Hania hebben verteld dat het een fantastisch feest was. Er was eten, drinken en gezelligheid. S ’avonds zwierde Catharien trouwens rond in de armen van Oom Bolek. Op de klanken gespeeld door het zigeunerorkest. Oom Bolek weet dit nodig. Het zijn mooie vrouwen die Huismans verzucht hij dan.

Vanuit Sopot reis ik per trein terug naar Gdynia. Het is vandaag voor het eerst bewolkt en hierdoor ook een stuk koeler. Het lijkt mij daarom een mooie dag voor een avontuur naar de Stocznia Scheepswerf.
In 1976 werd papa vanuit Nederland naar Polen gevlogen. In Gdynia ging hij naar de Stocznia Scheepswerf voor werk. Hier was het zijn taak om te controleren of de mensen het werk goed hadden uitgevoerd en het schip klaar was om naar zee te gaan. Het lijkt mij leuk en bijzonder om te kijken waar papa vroeger gewerkt heeft.

Via Google map is het blijkbaar nog niet zo makkelijk om de exacte scheepswerf te vinden want er zijn meerdere locaties. Ik besluit te gaan lopen en te zien tot hoe ver ik kom vandaag. Vanaf het centrum is het vooral wandelen op smalle stoepen naast een snelweg. Dit is net zo onromantisch als het klinkt. Het is vier uur in de middag en vele mensen komen mij tegemoet. Vanaf de haven gaan ze naar huis, ik weet dat ik op de juiste weg zit. Wanneer ik het haventerrein betreed zie ik overwoekerde treinrails, verpauperde panden en er midden in een supermodern kantoorcomplex. Ik vind het spannend om hier te lopen. Het is zo duidelijk dat ik hier niet hoor en het is moeilijk om je niks aan te trekken wanneer je door iedere passant wordt aangestaard. Ik zie de borden voor de veerboot naar Zweden en Finland. Aan het einde van een weg wat aan beide kanten omringd is met leegstaande panden kom ik in gesprek met twee bewakers. De jongste verteld mij dat het gebied waarop de Stocznia Scheepswerf werkzaam is enorm groot is. Hij vertelt dat zijn vader hier ook werkzaam is geweest lang geleden en dat er ondertussen ook veel veranderd is. De bewaker verteld dat er een faillissement is geweest en dat sindsdien stukken grond worden opgekocht door projectontwikkelaars die hier appartementen, restaurants en bedrijfsruimte uit de grond willen stampen. Terwijl ik naar hem luister bedenk ik mij dat ik thuis dit allemaal op moet zoeken op internet.

Stocznia is een scheepswerf, gelegen in de haven van Gdynia, Polen. Het werd opgericht in 1922. In 2009 heeft er een faillissement plaatsgevonden en voert het geen productieactiviteiten uit.
In 1970 kwamen arbeiders van Scheepswerf Gdynia in opstand tegen de regerende Poolse Communistische Partij. Tijdens de Poolse protesten in 1970 stierven ongeveer 20 mensen terwijl ze met leger en politie in de straten van Gdynia vochten. Dat had een grote invloed op het ontstaan van de Solidariteitsbeweging in 1980. In 1998 kocht het de Gdańsk-scheepswerf. De huidige naam is Stocznia Gdynia S.A.
De werf werd opgericht in 1922 en bouwde aanvankelijk kleine kustvaartuigen. De bouw van het eerste grotere schip, de SS Olza, werd onderbroken door het uitbreken van WOII.
Tijdens de Duitse bezetting werd de werf overgenomen door de firma Deutsche Werke en gebruikt om oorlogsschepen te repareren. Later in de oorlog bouwde het secties van Type XXI U-boten.
Na schade door bombardementen tijdens WOII werd de scheepswerf herbouwd en uitgebreid. In 1963 werd het eerste droogdok voltooid, met afmetingen 240 × 40 m.
In 1976 werd het tweede droogdok voltooid, met afmetingen 380 × 70 m.
De laatste lancering vond plaats op 25 april 2009 en het ontslag van medewerkers vond plaats eind mei 2009. 

Wat ik zocht is er niet meer. En misschien geldt dit niet alleen voor vandaag maar voor mijn zoektocht in mijn verleden in het algemeen. Alles wat er nog is zijn de verhalen, de losse flodders, enkele gesprekken en foto’s. Wat er ook is, is dat ik zelf de kans heb gehad om een tijdje in Polen te wonen en te werken in mijn tijd die weer andere uitdagingen met zich mee brengt dan de tijd van mijn ouders. Dit zou ook zomaar het begin kunnen zijn van een jaarlijks terugkerend avontuur in Polen omdat ik mij hier ook enorm thuisvoel. Deze reis en ook deze dag is voor mij een avontuur wat geslaagd is.
Het is geslaagd omdat ik zoveel meer heb geleerd over waar mijn moeder vandaan komt, waar ze is opgegroeid en wat de problematiek is (niet alleen van het gezin maar ook van dit land) die er ook voor zorgt dat ze is wie ze is.
Het is geslaagd omdat ik deze reis ook intensief heb kunnen en mogen delen met mijn vader wat voor een verdieping in onze relatie heeft gezorgd.
Het is geslaagd omdat ik de taal beter ben gaan beheersen en volwaardige gesprekken kan voeren met familie en ook onbekenden.
Het is bovenal geslaagd doordat ik meer van mijn familiegeschiedenis af ben gaan weten, meer kan inzien waar bepaalde 
stukken in de familie vandaan komen en ik hierdoor meer zachtheid en begrip heb naar mijn moeder heb. Ik ben mijzelf hierdoor ook beter gaan begrijpen ik snap waar het vandaan komt. 

In Polen zal ik vaak terug keren het is immers mijn tweede vaderland. Het is tegelijkertijd ook een mooi startpunt om weer naar Nederland te vertrekken.